مقدمه:
تعامل اجتماعی با والدین در طول مراحل رشد نفس یا خود اهمیت بسزایی دارد.آنچه اهمیت زیادی دارد رابطه والد – فرزند است که می تواند نگرانیها را کاهش یا افزایش دهد اگر مادر یا مراقب اصلی، محبت و امنیت کافی تأمین کند، نفس به تدریج و به طور منظم رشد خواهد کرد و کودک به رشد روان شناختی مثبت کافی دست خواهد یافت انگیزهای کودکی آزاد خواهند بود تا به تلاشهای خودمختاری بزرگسالی تبدیل شوند و الگوی آمادگیهای شخصی شکل خواهد گرفت و نتیجه آن بزرگسال پخته و سالم خواهد بود.در صورتی که نیازهای کودکی ناکام شده باشند ، نفس به قدر کافی پخته نخواهد شد و کودک ناامن، متوقع ، حسود و خودخواه خواهد شد و از رشد روان شناختی او جلوگیری می شود که تمام این مراحل می تواند باعث اضطراب شود.سبکهای دلبستگی نشانگر شخصیت است و این سبکها نه تنها منشاء اثرات مهمی بر روی روان شناسی شخصیت و روان شناسی تحولی بوده بلکه تأثیر غیرقابل اغماضی بر آسیب شناسی روانی و ابعاد مختلف روان درمانگری مانند خانواده درمانی و زناشویی و روان درمانگری نوجوان داشته است.امروز این نظریه الهام بخش هزاران پژوهش درباره نقش نوع دلبستگی به تحول شخصیت، رشد اجتماعی، انواع اختلالهای روانی مانند اضطراب ، اضطراب جدایی، مدرسه هراسی، اختلالهای تغذیه ای …. بوده است.
مسألة اصلی در این پژوهش بررسی رابطه هویت خود، سبکهای دلبستگی و ویژگی های شخصیتی است و برای دست یابی به این هدف سؤال هایی مطرح شده است سبک های دلبستگی نقش مهمی در کنترل روابط نزدیک عاطفی و بخصوص روابط زوجین ایفا می کنند و هم چنین پیشنهاد شده است که برای فهم بهتر کیفیت رابطه زوجین بررسی سبک های دلبستگی در همسران مهم تر است و همین موضوع در بین نوجوانان و سبک های دلبستگی که بین نوجوانان و خانواده ها ایجاد می شود و گاهی اوقات ممکن است که وابستگی به این سبک ها باعث مشکلات روحی و روانی در فرد شود.
بیان مسأله:
ما انسانها در کودکی از بابت تأمین نیازهای اولیه و داشتن امنیت روانی و مادی کافی وابستگی زیادی به نزدیکان خود داریم.اگر با وجود این نزدیکان ما مانند پدر و مادرمان (بجای محیط امن و راحت) باعث ایجاد محیط پر از فشار و تنش و نگرانی و ترسهای خفقان آور شوند ( بدلیل عدم شکل گیری واکنشهای دفاعی در کودکان) این امر باعث شکل گیری خشم و عصبانیت زیاد در ما می شود، همچنین تعرضات جنسی که از سوی نزدیکان به کودک می شود نقش بسیار مهمی در شکل گیری چنین تعارضی در وی می شود.گر چه فردی که دارای سبک دلبستگی اجتنابی است در صورت از بین رفتن رابطه، احساس «بد بودن» نمی کند اما کسانی که این سبک دلبستگی را دارند، بهای سنگینی پرداخت می کنند، چرا که از روابط شان هرگز لذت نمی برند، سبکهای دوست داشتن و دلبستگی که افراد در روابط خود به کار می گیرند بستگی به زمینه های فرهنگی و الویت های فردی و تفاوت های جنسیتی آنها دارند.( محمدی، ۱۳۸۳)
فهرست مطالب
فصل اول : کلیات تحقیق
مقدمه
بیان مسأله
سئوال مسأله
اهمیت و ضرورت تحقیق
اهداف تحقیق
فرضیه تحقیق
متغیرهای تحقیق
تعاریف نظری و عملیاتی واژها و مفاهیم
فصل دوم : پیشینه و ادبیات تحقیق
تأثیر پذیری روان بر شیوة دلبستگی
نقش سبک های دلبستگی در روابط عاطفی
شیوه های دلبستگی
رابطة احساس اضطراب در سبک دلبستگی اضطرابی
نگرش های مضطربانه دلبستگی توأم با اضطراب
“اضطراب دلبستگی” چیست؟
کردار شناختی دلبستگی
نظریات فروید در مورد دلبستگی
مراحل دلبستگی
مراحب دلبستگی
آشنایی با اضطراب
علائم اضطراب
۱- تعریف اضطراب
۲- علل بروز و ریشه های اضطراب
۳- آثار و علایم اضطراب
۳-۱- علایم جسمانی
۳-۲- علایم روانی
۴-۲- اضطراب بیمارگونه
۴- انواع اضطراب
۴-۱- اضطراب طبیعی
۵- نقش اضطراب
۶- ترس و اضطراب
۷- رابطه اضطراب با جنس
۸- دیدگاههای نظری درباره اضطراب
۸-۱- دیدگاه روان تحلیلگری
۸-۲- دیدگاه رفتارگرایی
۸-۳- دیدگاه وجودی
۸-۴- دیدگاه زیست شناختی
تأثیرپذیری روان برشیوة دلبستگی
نقش سبک های دلبستگی در روابط عاطفی
شیوه های دلبستگی
رابطة احساس اضطراب در سبک دلبستگی اضطرابی
نگرش های مضطربانه دلبستگی توأم با اضطراب
رضایت مندی از ارتباط
“اضطراب دلبستگی” چیست؟
تعریف دلبستگی
نظریه فروید در مورد دلبستگی
کردار شناختی دلبستگی
مراحل دلبستگی
مرحله پیش دلبستگی (تولد تا ۶ هفتگی)
مرحله دلبستگی در حال انجام (۶ هفتگی تا ۸-۶ ماهگی)
مرحله دلسبتگی واضح (۸-۶ ماهگی تا ۱۸ ماهگی -۲ سالگی)
آشنایی با اضطراب
اضطراب طبیعی
تفکیک ترس از اظطراب
تظاهرات محیطی اضطراب
آیا اظطراب انطباقی است ؟
علائم اضطراب
فصل سوم : تعیین روش تحقیق
جامعه مورد مطالعه
حجم نمونه
روش نمونه گیری
ابزار اندازه گیری در تحقیق
روش تحقیق
روش آماری مربوط به فرضیه
فصل چهارم : یافته ها و تجزیه و
تحلیل دادها
مقدمه
جدول ۱ – ۴نمرات خام آزمودنیها از آزمون پرسش نامه اضطراب سبکهای دلبستگی در بین دانش آموزان سال سوم دبیرستان
جدول ۲-۴بررسی رابطه بین اضطراب و سبکهای دلبستگی دانش آموزان سوم دبیرستان
فصل پنجم : بحث و نتیجه گیری
پیشنهادات
محدودیت ها
منابع و مآخذ
بحث و نتیجه گیری
منابع و مآخذ:
آزاد – حسین ۱۳۸۲ - آسیب شناسی روانی - انتشارات رشد، تهران.
احدی – منوچهر ۱۳۸۰ – روان شناسی شخصیت، انتشارات فرهنگ، تهران.
احمدی – اصغر ۱۳۷۹ – اضطراب و دلبستگی آن – انتشارات نور، تهران.
راجرز – کارل ۱۳۸۲ – خویشتن یابی – ترجمه محسن سرمد – انتشارات نی، تهران.
راو – روان شناسی شخصیت – ترجمه علی وهاب زاده – انتشارات نی ، تهران.
تیلیش – اردوارد ۱۳۸۰ – اضطراب چندگانه – ترجمه احمد فرهادپور – انتشارات راه، تهران.
دلاور – علی ۱۳۸۳ – آمار استنباطی – انتشارات رشد ، تهران.
دلاور – علی ۱۳۸۱ – روش تحقیق در علوم تربیتی – انتشارات رشد، تهران.
جی – هنت ۱۳۸۵ – نظریه های شخصیت ترجمه سیدیحیی محمدی – انتشارات سمت، تهران.
کریمی – یوسف ۱۳۸۰ – روان شناسی شخصیت – انتشارات البرز، تهران.
کاپلان و سادوک ۱۳۸۱ - نظریه های روان شناسی – ترجمه نصرالله پورافکاری – انتشارات رشد، تهران.
محمدی، سید یحیی ۱۳۸۲ – اضطراب و راهکارهای درمان – انتشارات نور ، تهران.
بررسی رابطه بین روش تدریس شاگرد محور و رشد و پرورش خلاقیت در دانش آموزان+پرسشنامه
مقدمه
نظامهای آموزشی و فعالیتهای حاکم بر آن ، با توجه به پیشرفت جوامع ،همواره دستخوش تغییر وتحول است و تحول آموزشی ، خود معلول تحول اجتماعی وتحول علوم و تکنولوژی است زیرا در یک جامعه ساده ،نیازها ساده و روش ارضای نیازها نیز ساده است .
در چنین جوامعی دایره‌ی آموختنیها گاهی آنچنان محدودند که هر کسی میتواند ادعا کند و بگوید :« هر آنچه آموختنی است فرا گرفتم .» ولی در جوامع پیچیده و پیشرفته ، سرعت تحول نظامهای آموزشی آنچنان سریع است که هر چند سال یکبار ، در ساختار نظام آموزشی دگرگونی کلی ایجاد می‌شود ، و این تحول به حدی است که گاهی کسانی سخن از جامعه بی‌مدرسه به میان می‌آورند . بهترین دلیل در دنیای امروز ، با توجه به پیشرفت سریع علوم وتکنولوژی ، نه می‌توان به تمام دانش موجود دست یافت ، و نه می‌توان هر متخصصی را با هر خصوصیتی به کار تدریس و معلمی وا داشت .
با پیشرفت علوم و فنون و پیچیده شدن جوامع،نیازهای فردی و اجتماعی نیز پیچیده می‌شوند . ارضای نیازهای پیچیده نیز درجای خود ، احتیاج به علوم و فنون پیچیده دارد . کسب علوم و فنون پیچیده در سایه‌ی روشهای آموزشی پیچیده امکان پذیر است . به این جهت وظیفه و مسئولیت معلم امروز نسبت به گذشته سنگینتر و پیچیده‌تر شده است دیگر نمیتوان با روشهای سنتی ، جامعه و افراد آنرا به سوی یک تحول پیچیده و پیشرفته سوق داد .
در دنیای پیچیده هیچکس بی نیاز از تعلیم و تربیت نیست . امروز فعالیت در مدرسه وآموختن ود بخش عظیمی از زندگی انسانها شده است ،دیگر نمیتوان با طرز تلقی گذشته ، به شاگرد و تربیت او نگریست آنهایی که با روشهای سنتی آموزش دیده‌اند میدانند که چگونه نشستن سر کلاس،گوش دادن به صدای یکنواخت معلم ، از بر کردن بدون فهم مطالب درسی ، دلهره واضطراب ناشی از امتحان ، و سرزنش معلمان و والدین چگونه موجب نفرت وگریز دانش‌آموزان از کلاس درس و محیط آموزشی می‌گردید .
اولین گام برای موفقیت در کار معلمی ، ایمان به رسالت معلم و عشق ورزیدن به شاگردان است . اگر معلمان به انسانهایی که ماهها و سالها با آنها سروکار دارند علاقمند نباشند و نتوانند ارتباط سالم با آنها برقرار کنند چگونه ممکن است بر آنها تاثیر بگذارند و موجب تغییر و تحول آنان شوند .
معلم باید از ویژگیهای شخصیتی مطلوبی نیز برخوردار باشند ، زیرا شخصیت او، وعلاقه و ایمانش از عوامل بسیار مهم و موثر در فرآیند آموزش است . یک معلم خوب در درجه اول باید انسان خوبی باشد ، مگر نه اینکه وظیفه او همچون وظیفه انبیاء است ،ومگر نه اینکه به بسیاری از بزرگان و مصلحان اجتماعی ، صفت معلم و مربی بزرگ داده‌اند .اگر انسان بودن وانسان دوستی در هسته‌ی مرکزی فعالیتهای معلمان قرار نگیرد ، هرگز درکار خود موفق نخواهند بود .
علاوه بر برخورداری از شخصیت برجسته ، آگاهی و شناخت معلمان از اصول و روشهای تعلیم و تربیت عامل مهم دیگری است که میتواند معلمان را درکار خود موفق سازد . امروزه کار معلمان همچون مشاغل دیگر به تخصصهای دیگری نیاز دارد . معلم امروز بدون آگاهی از روانشناسی ، فلسفه و اصول یادگیری، روشها و فنون تدریس ، هرگز قادر نخواهد بود وظیفه‌ی خطیر خود را به نحو شایسته انجام دهد . امروز معلمان نمی توانند صرفاً به اتکای داشتن مدرک دیپلم یا لیسانس وارد کلاس شوند ، زیرا شناخت شاگردان و آگاهی از فرآیند تدریس ،نخستین نیازی است که هر معلم کار آمد باید احساس کند . معلم باید قادر باشد با شناخت شاگردانش محتوای آموزشی را تا حد امکان ، براساس نیازهای آنان انتخاب کند و با در نظرگرفتن توانائیهای ایشان به ایجاد وضعیت مطلوب آموزشی اهتمام ورزد ، او باید ضمن هماهنگی لازم بین ویژگیهای فردی و فعالیتهای آموزشی ، آموزش و یادگیری را برای آنان به صورت تجربه‌ای شیرین و لذت بخش درآورد .
اگر شاگردان بتوانند درحین آموزش و پرورش ، استعدادهایشان را شکوفا سازند و پیوسته احساس موفقیت کنند ، و در مدرسه فرصت بررسی مسایل شخصی و اجتماعیشان را داشته باشند . به راحتی می‌توانند ارزشهای اجتماعی و فرهنگی شایسته خود را بدست آورند و از احساس بی‌کفایتی و بیگانگی اجتماعی که معمولاً ناشی از عملکرد غلط معلمان در مدرسه است ، درامان باشند . معلم اگر با اصول و مبانی و هدفهای آموزشی و پرورش ، ویژگیهای شاگردان و نیاز آنان ، روشها و فنون تدریس و سایر مهارتهای آموزشی آشنایی نداشته باشد هرگز قادر نخواهد بود زمینه‌ی شکوفایی استعداد و خلاقیت شاگردان خود را فراهم کند .
فایده ، هدف و اهمیت تحقیق
آشنایی با روشها ، فنون تدریس و الگوهای تدریس که جزو فعالیتهای آموزشی ضمن خدمت تدریس و محسوب می‌شوند و بکارگیری آنها ، موجب می‌شود که هدفهای تعلیم و تربیت با سهولت بیشتر و در مدت زمان کوتاهتری تحقق یابند.
تدریس کار آسانی نیست ، معلم در تدریس با عوامل مختلف و متعددی سروکار دارد ، که کنترل مجموعه‌ی آنها ممکن است محیطی را بوجود آورد که در آن یادگیری مطلوب و موثر صورت گیرد بدون شک عواملی همچون شخصیت معلم زمینه‌های علمی وتجربی او ، زمینه وروابط اجتماعی و خانوادگی شاگردان ، اهمیت موضوع درس ومسایل بیشمار دیگری در کیفیت تدریس معلم تاثیر دارند .
نقش اصلی و حساس معلم در امر آموزش و پرورش بر هیچکس پوشیده نیست ، همه اندیشمندان مربیان وهمه افرادی که به نحوی از انحاء در ارتباط با آموزش و پرورش هستند با دیدگاههای خاص خود از معلم و نقش حساس او در وادی تعلیم و تربیت سخنها گفته‌اند .
دانش آموزان ، مسئولان ، والدین ، برنامه‌ریزان ، دانشمندان هم به معلم و کار او چشم دوخته‌اند واز او انتظارات فراوانی دارند ، چون همگی بر این عقیده‌اند که معلم میتواند جامعه‌ای را متحول ودرجهت اهداف مشخص هدایت کند .
امام خمینی می‌فرمایند : مقام معلم مقام والایی است ، مقامی است که خداوند آن را معظم شمرده لکن مسئولیت نیز بزرگ است .
خوشبختانه اکثر معلمان ما به اهمیت نقش خود به خوبی آگاهند نکته‌ی مورد توجه این است که در این رابطه وظیفه خود را چه میدانند ؟ آیا می‌پندارند که وظیفه معلم فقط درس دادن در چهارچب یک برنامه‌ی درسی رسمی است . که در قالب یک کتاب درسی در اختیار او قرار گرفته و باید به شکل یک برنامه درسی آموزشی توسط او تغییر حالت یافته ؟ و بدین وسیله وظیفه درس دادن بصورت یاددادن در حیطه‌ی عمل و تجربه قرار گیرد .
فهرست مطالب
عنوان صفحه
فصل اول
مقدمه …………………………………………………………………………………………………………
موضوع تحقیق …………………………………………………………………………………………….
فایده ، هدف و اهمیت تحقیق …………………………………………………………………………
فرضیه تحقیق ………………………………………………………………………………………………
تعریف اصطلاحات ………………………………………………………………………………………
تعریف عملیاتی ……………………………………………………………………………………………
فصل دوم
پیشینه تحقیق ………………………………………………………………………………………………
تاریخچه تعلیم و تربیت ………………………………………………………………………………..
تعلیم و تربیت در جوامع بدوی ……………………………………………………………………..
سنت آفریقایی در تعلیم و تربیت …………………………………………………………………….
پیدایش مدارس …………………………………………………………………………………………..
رابطه‌ی یک جانبه‌ی استاد و شاگرد ………………………………………………………………
سنت آسیایی در تعلیم و تربیت ………………………………………………………………………
تعلیم و تربیت اسلامی …………………………………………………………………………………..
ظهور عصر جدید …………………………………………………………………………………………
انقلاب صنعتی …………………………………………………………………………………………….
در آستانه‌ی عصر حاضر …………………………………………………………………………….
اوضاع کنونی ……………………………………………………………………………………………..
شیوه تدریس در گذشته ………………………………………………………………………………
ماهیت روش تدریس ……………………………………………………………………………………
عوامل موثر تدریس …………………………………………………………………………………….
۱- ویژگیهای شخصیتی و علمی معلم ……………………………………………………………
الف ) تاثیر شخصیت و رفتار معلم بر فرآیند تدریس ………………………………………..
ب) تاثیر شخصیت علمی معلم بر فرآیند تدریس ……………………………………………….
۲- ویژگیهای شاگردان و تاثیر آن بر فرایند تدریس ……………………………………….
۳- تاثیر برنامه و ساخت نظام آموزشی ، بر فرآیند تدریس ………………………………
۴- تاثیر فضا و تجهیزات آموزشی بر فرایند تدریس ………………………………………..
روشهای مختلف تدریس ……………………………………………………………………………….
انواع روشهای سنتی تدریس ………………………………………………………………………..
روش حفظ و تکرار ………………………………………………………………………………………
روش سخنرانی …………………………………………………………………………………………..
مراحل اجرای روش سخنرانی ………………………………………………………………………
مرحله‌ی اول : آمادگی برای سخنرانی ……………………………………………………………
مرحله‌ی دوم :مقدمه سخنرانی ……………………………………………………………………..
مرحله‌ی سوم: متن و محتوای سخنرانی ………………………………………………………..
مرحله‌ی چهارم: جمع‌بندی و نتیجه‌گیری …………………………………………………………
روش پرسش و پاسخ ………………………………………………………………………………….
روش پرسش و پاسخ بر سه اصل متکی است ………………………………………………..
روش نمایشی ………………………………………………………………………………………………
مراحل اجرای روش نمایشی ………………………………………………………………………..
روش ایفای نقش …………………………………………………………………………………………
مراحل اجرای روش ایفای نقش ……………………………………………………………………..
روش گردش علمی ……………………………………………………………………………………….
روش بحث گروهی ……………………………………………………………………………………….
روش آزمایشی …………………………………………………………………………………………..
روشهای تدریس جدید ………………………………………………………………………………….
روشهای آموزش انفرادی ……………………………………………………………………………
آموزش برنامه‌ای (PI) …………………………………………………………………………………
آموزش به وسیله کامپیوتر ( CAI)…………………………………………………………………
آموزش انفرای تجویز شده (IPI)……………………………………………………………………
آموزش انفرادی هدایت شده ( IGE)……………………………………………………………….
بخش دوم :………………………………………………………………………………………………….
تاریخچه‌ی خلاقیت ………………………………………………………………………………………
نوآوری در یونان باستان …………………………………………………………………………….
خلاقیت در قرن نوزدهم ………………………………………………………………………………
خلاقیت در قرن بیستم …………………………………………………………………………………
ابعاد خلاقیت ………………………………………………………………………………………………
نیازهای افراد خلاق …………………………………………………………………………………….
۱- نیاز به کنجکاوی ……………………………………………………………………………….
۲- نیاز به رقابت ودرگیری بامسایل و مشکلات …………………………………………
۳- مسئولیت پذیری ……………………………………………………………………………….
۴- نیاز به صداقت و جستجوی حقیقت …………………………………………………….
۵- نیاز به تفاوت و استقلال ……………………………………………………………………
نقش معلمان در باروری خلاقیت ……………………………………………………………………
نقش معلم در بارور کردن خلاقیت دانش‌آموزان ……………………………………………..
به ۲ مرحله تقسیم می‌شود …………………………………………………………………………..
الف – چگونگی تدریس به روش مشکل‌گشایی …………………………………………………
ب- تفکر خلاق ……………………………………………………………………………………………..
نقش معلم در ایجاد جو مطمئن ودلگرم کننده در کلاس …………………………………….
نقش مدرسه در توسعه خلاقیت دانش آموزان …………………………………………………
راهبردهایی در پرورش خلاقیت ……………………………………………………………………
عوامل موثردر خلاقیت …………………………………………………………………………………
الف – نقش اطلاعات در خلاقیت ……………………………………………………………………
ب- انگیزش و خلاقیت …………………………………………………………………………………..
پ- خلاقیت ومیزان قبولی از خود ………………………………………………………………….
ت – رابطه محیط اجتماعی و خلاقیت ……………………………………………………………..
نتیجه ………………………………………………………………………………………………………….
روشهای پرورش خلاقیت ……………………………………………………………………………..
۱- تجربه برای ایده جویی سوخت می‌سازد ………………………………………………
۲- بازیهای فکری- حل معما و جدول ……………………………………………………….
۳- سرگرمیها و هنرهای زیبا …………………………………………………………………..
۴- خلاقیت با مطالعه پیشرفت میکند ………………………………………………………….
۵- نویسندگی به عنوان یک تمرین خلاقیت …………………………………………………
۶- تمرین درحل مسائل ………………………………………………………………………….
عواملی که مانع خلاقیت می‌شوند…………………………………………………………………….
۱- عادات پیشین مانع حل مسائل‌اند ………………………………………………………………
۲- دلسرد کردن خود به عنوان یک عامل بازدارنده ………………………………………..
۳- کم رویی مانع خلق ایده‌هاست …………………………………………………………………..
۴- تشویق ، ایده‌یابیرا پرورش میدهد ……………………………………………………………..
۵- نزدیکان بهترین تشویقاند …………………………………………………………………………
فصل سوم …………………………………………………………………………………………………..
روش تحقیق ……………………………………………………………………………………………….
۱) موضوع تحقیق ………………………………………………………………………………….
۲) جامعه تحقیق …………………………………………………………………………………….
۳) نمونه تحقیق ……………………………………………………………………………………..
۴) چگونگی نمونه‌برداری ………………………………………………………………………..
۵) توضیح درباره نمونه‌ها ………………………………………………………………………
۶) ابزارتحقیق ………………………………………………………………………………………..
۷) روش اجرای تحقیق ……………………………………………………………………………
۸) ابزار تحقیق ………………………………………………………………………………………
۹) تحلیل آماری ……………………………………………………………………………………..
فصل چهارم ……………………………………………………………………………………………
جداول آماری ………………………………………………………………………………………..
جداول آماری …………………………………………………………………………………………
جداول آماری …………………………………………………………………………………………
جدال آماری …………………………………………………………………………………………..
تجزیه و تحلیلهای آماری …………………………………………………………………………
محاسبات آماری توصیفی ………………………………………………………………………..
نتایج ……………………………………………………………………………………………………..
تفسیر ……………………………………………………………………………………………………
فصل پنجم :
خلاصه ………………………………………………………………………………………………….
انواع روش تدریس ………………………………………………………………………………..
روشهای سنتی تدریس …………………………………………………………………………..
روشهای جدید تدریس ……………………………………………………………………………
روش تدریس شاگرد محور ……………………………………………………………………..
روش تدریس معلم محور ………………………………………………………………………..
مشکلات و محدودیتها………………………………………………………………………………
پیشنهادات …………………………………………………………………………………………….
فهرست منابع فارسی ………………………………………………………………………………
فهرست مجلات و نشریات ……………………………………………………………………….
فهرست پایان نامه ………………………………………………………………………………….
فهرست منابع خارجی ……………………………………………………………………………..
ضمائم ……………………………………………………………………………………………………………..
پرسشنامه محقق (جهت سنجش – روش تدریس ) ………………………………………
پرسشنامه خلاقیت …………………………………………………………………………………..
فهرست منابع فارسی
۱- اسبورن ، الکس اس ، پرورش استعداد همگانی ابداع و خلاقیت ؛ ترجمه ی دکتر حسن قاسم زاده ، انتشارت نیلوفر تهران ، ۱۳۶۸ .
۲- باندی ، جوزف و وایلز ، جان ؛ نظارت در مدیریت ؛ ترجمه ی دکتر محمد رضا بهرنگی ، انتشارات .
۳- پیاژه ، ژان ؛ روانشناسی و دانش آموزش ؛ ترجمه ی علیمحمد کاردان ، انتشارات دانشگاه تهران ، ۱۳۶۷ .
۴- تعلیم و تربیت مدرسی ؛ حوزه های علمیه تهران ( فعالیتهای انتشار نشده صدا و سیما ، ۱۳۶۹)
۵- خان زاده ، علی ؛ خلاقیت در آموزشگاه ؛ انتشارات تهران ۱۳۵۸ .
۶- سلطان زاده ، حسین ؛ تاریخ مدارس ایران ؛ انتشارات دانشگاه آگاه ، تهران ، ۱۳۶۴٫
۷- شهید ثانی ؛ آداب تعلیم و تربیت در اسلام ؛ ترجمه ی سید محمد باقر حجتی ، دفتر فرهنگ و نشر اسلامی تهران ، ۱۳۶۹٫
۸- شاکری ، فاطمه ؛ کاربرد مهارتها در تدریس ؛ تهران ، ۱۳۶۶٫
۹- شعبانی ، حسن ؛ مهارتهای آموزشی و پرورشی ؛ انتشارات سمت ، تهران ، ۱۳۷۱٫
۱۰- صفوی ، امان الله ؛ کلیات روشها و فنون تدریس ؛ انتشارت معاصر ، تهران ، ۱۳۶۹٫
۱۱- یونسکو؛ آموختن برای زیستن .
بررسی رابطه بین روش شاگرد محور و رشد و پرورش خلاقیت دانش‌اموزان+ پرسشنامه
مقدمه
نظامهای آموزشی و فعالیتهای حاکم بر آن ، با توجه به پیشرفت جوامع ،همواره دستخوش تغییر وتحول است و تحول آموزشی ، خود معلول تحول اجتماعی وتحول علوم و تکنولوژی است زیرا در یک جامعه ساده ،نیازها ساده و روش ارضای نیازها نیز ساده است .
در چنین جوامعی دایره‌ی آموختنیها گاهی آنچنان محدودند که هر کسی میتواند ادعا کند و بگوید :« هر آنچه آموختنی است فرا گرفتم .» ولی در جوامع پیچیده و پیشرفته ، سرعت تحول نظامهای آموزشی آنچنان سریع است که هر چند سال یکبار ، در ساختار نظام آموزشی دگرگونی کلی ایجاد می‌شود ، و این تحول به حدی است که گاهی کسانی سخن از جامعه بی‌مدرسه به میان می‌آورند . بهترین دلیل در دنیای امروز ، با توجه به پیشرفت سریع علوم وتکنولوژی ، نه می‌توان به تمام دانش موجود دست یافت ، و نه می‌توان هر متخصصی را با هر خصوصیتی به کار تدریس و معلمی وا داشت .
با پیشرفت علوم و فنون و پیچیده شدن جوامع،نیازهای فردی و اجتماعی نیز پیچیده می‌شوند . ارضای نیازهای پیچیده نیز درجای خود ، احتیاج به علوم و فنون پیچیده دارد . کسب علوم و فنون پیچیده در سایه‌ی روشهای آموزشی پیچیده امکان پذیر است . به این جهت وظیفه و مسئولیت معلم امروز نسبت به گذشته سنگینتر و پیچیده‌تر شده است دیگر نمیتوان با روشهای سنتی ، جامعه و افراد آنرا به سوی یک تحول پیچیده و پیشرفته سوق داد .
در دنیای پیچیده هیچکس بی نیاز از تعلیم و تربیت نیست . امروز فعالیت در مدرسه وآموختن ود بخش عظیمی از زندگی انسانها شده است ،دیگر نمیتوان با طرز تلقی گذشته ، به شاگرد و تربیت او نگریست آنهایی که با روشهای سنتی آموزش دیده‌اند میدانند که چگونه نشستن سر کلاس،گوش دادن به صدای یکنواخت معلم ، از بر کردن بدون فهم مطالب درسی ، دلهره واضطراب ناشی از امتحان ، و سرزنش معلمان و والدین چگونه موجب نفرت وگریز دانش‌آموزان از کلاس درس و محیط آموزشی می‌گردید .
اولین گام برای موفقیت در کار معلمی ، ایمان به رسالت معلم و عشق ورزیدن به شاگردان است . اگر معلمان به انسانهایی که ماهها و سالها با آنها سروکار دارند علاقمند نباشند و نتوانند ارتباط سالم با آنها برقرار کنند چگونه ممکن است بر آنها تاثیر بگذارند و موجب تغییر و تحول آنان شوند .
معلم باید از ویژگیهای شخصیتی مطلوبی نیز برخوردار باشند ، زیرا شخصیت او، وعلاقه و ایمانش از عوامل بسیار مهم و موثر در فرآیند آموزش است . یک معلم خوب در درجه اول باید انسان خوبی باشد ، مگر نه اینکه وظیفه او همچون وظیفه انبیاء است ،ومگر نه اینکه به بسیاری از بزرگان و مصلحان اجتماعی ، صفت معلم و مربی بزرگ داده‌اند .اگر انسان بودن وانسان دوستی در هسته‌ی مرکزی فعالیتهای معلمان قرار نگیرد ، هرگز درکار خود موفق نخواهند بود .
علاوه بر برخورداری از شخصیت برجسته ، آگاهی و شناخت معلمان از اصول و روشهای تعلیم و تربیت عامل مهم دیگری است که میتواند معلمان را درکار خود موفق سازد . امروزه کار معلمان همچون مشاغل دیگر به تخصصهای دیگری نیاز دارد . معلم امروز بدون آگاهی از روانشناسی ، فلسفه و اصول یادگیری، روشها و فنون تدریس ، هرگز قادر نخواهد بود وظیفه‌ی خطیر خود را به نحو شایسته انجام دهد . امروز معلمان نمی توانند صرفاً به اتکای داشتن مدرک دیپلم یا لیسانس وارد کلاس شوند ، زیرا شناخت شاگردان و آگاهی از فرآیند تدریس ،نخستین نیازی است که هر معلم کار آمد باید احساس کند . معلم باید قادر باشد با شناخت شاگردانش محتوای آموزشی را تا حد امکان ، براساس نیازهای آنان انتخاب کند و با در نظرگرفتن توانائیهای ایشان به ایجاد وضعیت مطلوب آموزشی اهتمام ورزد ، او باید ضمن هماهنگی لازم بین ویژگیهای فردی و فعالیتهای آموزشی ، آموزش و یادگیری را برای آنان به صورت تجربه‌ای شیرین و لذت بخش درآورد .
اگر شاگردان بتوانند درحین آموزش و پرورش ، استعدادهایشان را شکوفا سازند و پیوسته احساس موفقیت کنند ، و در مدرسه فرصت بررسی مسایل شخصی و اجتماعیشان را داشته باشند . به راحتی می‌توانند ارزشهای اجتماعی و فرهنگی شایسته خود را بدست آورند و از احساس بی‌کفایتی و بیگانگی اجتماعی که معمولاً ناشی از عملکرد غلط معلمان در مدرسه است ، درامان باشند . معلم اگر با اصول و مبانی و هدفهای آموزشی و پرورش ، ویژگیهای شاگردان و نیاز آنان ، روشها و فنون تدریس و سایر مهارتهای آموزشی آشنایی نداشته باشد هرگز قادر نخواهد بود زمینه‌ی شکوفایی استعداد و خلاقیت شاگردان خود را فراهم کند .
فایده ، هدف و اهمیت تحقیق
آشنایی با روشها ، فنون تدریس و الگوهای تدریس که جزو فعالیتهای آموزشی ضمن خدمت تدریس و محسوب می‌شوند و بکارگیری آنها ، موجب می‌شود که هدفهای تعلیم و تربیت با سهولت بیشتر و در مدت زمان کوتاهتری تحقق یابند.
تدریس کار آسانی نیست ، معلم در تدریس با عوامل مختلف و متعددی سروکار دارد ، که کنترل مجموعه‌ی آنها ممکن است محیطی را بوجود آورد که در آن یادگیری مطلوب و موثر صورت گیرد بدون شک عواملی همچون شخصیت معلم زمینه‌های علمی وتجربی او ، زمینه وروابط اجتماعی و خانوادگی شاگردان ، اهمیت موضوع درس ومسایل بیشمار دیگری در کیفیت تدریس معلم تاثیر دارند .
نقش اصلی و حساس معلم در امر آموزش و پرورش بر هیچکس پوشیده نیست ، همه اندیشمندان مربیان وهمه افرادی که به نحوی از انحاء در ارتباط با آموزش و پرورش هستند با دیدگاههای خاص خود از معلم و نقش حساس او در وادی تعلیم و تربیت سخنها گفته‌اند .
دانش آموزان ، مسئولان ، والدین ، برنامه‌ریزان ، دانشمندان هم به معلم و کار او چشم دوخته‌اند واز او انتظارات فراوانی دارند ، چون همگی بر این عقیده‌اند که معلم میتواند جامعه‌ای را متحول ودرجهت اهداف مشخص هدایت کند .
امام خمینی می‌فرمایند : مقام معلم مقام والایی است ، مقامی است که خداوند آن را معظم شمرده لکن مسئولیت نیز بزرگ است .
خوشبختانه اکثر معلمان ما به اهمیت نقش خود به خوبی آگاهند نکته‌ی مورد توجه این است که در این رابطه وظیفه خود را چه میدانند ؟ آیا می‌پندارند که وظیفه معلم فقط درس دادن در چهارچب یک برنامه‌ی درسی رسمی است . که در قالب یک کتاب درسی در اختیار او قرار گرفته و باید به شکل یک برنامه درسی آموزشی توسط او تغییر حالت یافته ؟ و بدین وسیله وظیفه درس دادن بصورت یاددادن در حیطه‌ی عمل و تجربه قرار گیرد .
فهرست مطالب
عنوان صفحه
فصل اول
مقدمه …………………………………………………………………………………………………………
موضوع تحقیق …………………………………………………………………………………………….
فایده ، هدف و اهمیت تحقیق …………………………………………………………………………
فرضیه تحقیق ………………………………………………………………………………………………
تعریف اصطلاحات ………………………………………………………………………………………
تعریف عملیاتی ……………………………………………………………………………………………
فصل دوم
پیشینه تحقیق ………………………………………………………………………………………………
تاریخچه تعلیم و تربیت ………………………………………………………………………………..
تعلیم و تربیت در جوامع بدوی ……………………………………………………………………..
سنت آفریقایی در تعلیم و تربیت …………………………………………………………………….
پیدایش مدارس …………………………………………………………………………………………..
رابطه‌ی یک جانبه‌ی استاد و شاگرد ………………………………………………………………
سنت آسیایی در تعلیم و تربیت ………………………………………………………………………
تعلیم و تربیت اسلامی …………………………………………………………………………………..
ظهور عصر جدید …………………………………………………………………………………………
انقلاب صنعتی …………………………………………………………………………………………….
در آستانه‌ی عصر حاضر …………………………………………………………………………….
اوضاع کنونی ……………………………………………………………………………………………..
شیوه تدریس در گذشته ………………………………………………………………………………
ماهیت روش تدریس ……………………………………………………………………………………
عوامل موثر تدریس …………………………………………………………………………………….
۱- ویژگیهای شخصیتی و علمی معلم ……………………………………………………………
الف ) تاثیر شخصیت و رفتار معلم بر فرآیند تدریس ………………………………………..
ب) تاثیر شخصیت علمی معلم بر فرآیند تدریس ……………………………………………….
۲- ویژگیهای شاگردان و تاثیر آن بر فرایند تدریس ……………………………………….
۳- تاثیر برنامه و ساخت نظام آموزشی ، بر فرآیند تدریس ………………………………
۴- تاثیر فضا و تجهیزات آموزشی بر فرایند تدریس ………………………………………..
روشهای مختلف تدریس ……………………………………………………………………………….
انواع روشهای سنتی تدریس ………………………………………………………………………..
روش حفظ و تکرار ………………………………………………………………………………………
روش سخنرانی …………………………………………………………………………………………..
مراحل اجرای روش سخنرانی ………………………………………………………………………
مرحله‌ی اول : آمادگی برای سخنرانی ……………………………………………………………
مرحله‌ی دوم :مقدمه سخنرانی ……………………………………………………………………..
مرحله‌ی سوم: متن و محتوای سخنرانی ………………………………………………………..
مرحله‌ی چهارم: جمع‌بندی و نتیجه‌گیری …………………………………………………………
روش پرسش و پاسخ ………………………………………………………………………………….
روش پرسش و پاسخ بر سه اصل متکی است ………………………………………………..
روش نمایشی ………………………………………………………………………………………………
مراحل اجرای روش نمایشی ………………………………………………………………………..
روش ایفای نقش …………………………………………………………………………………………
مراحل اجرای روش ایفای نقش ……………………………………………………………………..
روش گردش علمی ……………………………………………………………………………………….
روش بحث گروهی ……………………………………………………………………………………….
روش آزمایشی …………………………………………………………………………………………..
روشهای تدریس جدید ………………………………………………………………………………….
روشهای آموزش انفرادی ……………………………………………………………………………
آموزش برنامه‌ای (PI) …………………………………………………………………………………
آموزش به وسیله کامپیوتر ( CAI)…………………………………………………………………
آموزش انفرای تجویز شده (IPI)……………………………………………………………………
آموزش انفرادی هدایت شده ( IGE)……………………………………………………………….
بخش دوم :………………………………………………………………………………………………….
تاریخچه‌ی خلاقیت ………………………………………………………………………………………
نوآوری در یونان باستان …………………………………………………………………………….
خلاقیت در قرن نوزدهم ………………………………………………………………………………
خلاقیت در قرن بیستم …………………………………………………………………………………
ابعاد خلاقیت ………………………………………………………………………………………………
نیازهای افراد خلاق …………………………………………………………………………………….
۱- نیاز به کنجکاوی ……………………………………………………………………………….
۲- نیاز به رقابت ودرگیری بامسایل و مشکلات …………………………………………
۳- مسئولیت پذیری ……………………………………………………………………………….
۴- نیاز به صداقت و جستجوی حقیقت …………………………………………………….
۵- نیاز به تفاوت و استقلال ……………………………………………………………………
نقش معلمان در باروری خلاقیت ……………………………………………………………………
نقش معلم در بارور کردن خلاقیت دانش‌آموزان ……………………………………………..
به ۲ مرحله تقسیم می‌شود …………………………………………………………………………..
الف – چگونگی تدریس به روش مشکل‌گشایی …………………………………………………
ب- تفکر خلاق ……………………………………………………………………………………………..
نقش معلم در ایجاد جو مطمئن ودلگرم کننده در کلاس …………………………………….
نقش مدرسه در توسعه خلاقیت دانش آموزان …………………………………………………
راهبردهایی در پرورش خلاقیت ……………………………………………………………………
عوامل موثردر خلاقیت …………………………………………………………………………………
الف – نقش اطلاعات در خلاقیت ……………………………………………………………………
ب- انگیزش و خلاقیت …………………………………………………………………………………..
پ- خلاقیت ومیزان قبولی از خود ………………………………………………………………….
ت – رابطه محیط اجتماعی و خلاقیت ……………………………………………………………..
نتیجه ………………………………………………………………………………………………………….
روشهای پرورش خلاقیت ……………………………………………………………………………..
۱- تجربه برای ایده جویی سوخت می‌سازد ………………………………………………
۲- بازیهای فکری- حل معما و جدول ……………………………………………………….
۳- سرگرمیها و هنرهای زیبا …………………………………………………………………..
۴- خلاقیت با مطالعه پیشرفت میکند ………………………………………………………….
۵- نویسندگی به عنوان یک تمرین خلاقیت …………………………………………………
۶- تمرین درحل مسائل ………………………………………………………………………….
عواملی که مانع خلاقیت می‌شوند…………………………………………………………………….
۱- عادات پیشین مانع حل مسائل‌اند ………………………………………………………………
۲- دلسرد کردن خود به عنوان یک عامل بازدارنده ………………………………………..
۳- کم رویی مانع خلق ایده‌هاست …………………………………………………………………..
۴- تشویق ، ایده‌یابیرا پرورش میدهد ……………………………………………………………..
۵- نزدیکان بهترین تشویقاند …………………………………………………………………………
فصل سوم …………………………………………………………………………………………………..
روش تحقیق ……………………………………………………………………………………………….
۱) موضوع تحقیق ………………………………………………………………………………….
۲) جامعه تحقیق …………………………………………………………………………………….
۳) نمونه تحقیق ……………………………………………………………………………………..
۴) چگونگی نمونه‌برداری ………………………………………………………………………..
۵) توضیح درباره نمونه‌ها ………………………………………………………………………
۶) ابزارتحقیق ………………………………………………………………………………………..
۷) روش اجرای تحقیق ……………………………………………………………………………
۸) ابزار تحقیق ………………………………………………………………………………………
۹) تحلیل آماری ……………………………………………………………………………………..
فصل چهارم ……………………………………………………………………………………………
جداول آماری ………………………………………………………………………………………..
جداول آماری …………………………………………………………………………………………
جداول آماری …………………………………………………………………………………………
جدال آماری …………………………………………………………………………………………..
تجزیه و تحلیلهای آماری …………………………………………………………………………
محاسبات آماری توصیفی ………………………………………………………………………..
نتایج ……………………………………………………………………………………………………..
تفسیر ……………………………………………………………………………………………………
فصل پنجم :
خلاصه ………………………………………………………………………………………………….
انواع روش تدریس ………………………………………………………………………………..
روشهای سنتی تدریس …………………………………………………………………………..
روشهای جدید تدریس ……………………………………………………………………………
روش تدریس شاگرد محور ……………………………………………………………………..
روش تدریس معلم محور ………………………………………………………………………..
مشکلات و محدودیتها………………………………………………………………………………
پیشنهادات …………………………………………………………………………………………….
فهرست منابع فارسی ………………………………………………………………………………
فهرست مجلات و نشریات ……………………………………………………………………….
فهرست پایان نامه ………………………………………………………………………………….
فهرست منابع خارجی ……………………………………………………………………………..
ضمائم ……………………………………………………………………………………………………………..
پرسشنامه محقق (جهت سنجش – روش تدریس ) ………………………………………
پرسشنامه خلاقیت …………………………………………………………………………………..
فهرست منابع فارسی
۱- اسبورن ، الکس اس ، پرورش استعداد همگانی ابداع و خلاقیت ؛ ترجمه ی دکتر حسن قاسم زاده ، انتشارت نیلوفر تهران ، ۱۳۶۸ .
۲- باندی ، جوزف و وایلز ، جان ؛ نظارت در مدیریت ؛ ترجمه ی دکتر محمد رضا بهرنگی ، انتشارات .
۳- پیاژه ، ژان ؛ روانشناسی و دانش آموزش ؛ ترجمه ی علیمحمد کاردان ، انتشارات دانشگاه تهران ، ۱۳۶۷ .
۴- تعلیم و تربیت مدرسی ؛ حوزه های علمیه تهران ( فعالیتهای انتشار نشده صدا و سیما ، ۱۳۶۹)
۵- خان زاده ، علی ؛ خلاقیت در آموزشگاه ؛ انتشارات تهران ۱۳۵۸ .
۶- سلطان زاده ، حسین ؛ تاریخ مدارس ایران ؛ انتشارات دانشگاه آگاه ، تهران ، ۱۳۶۴٫
۷- شهید ثانی ؛ آداب تعلیم و تربیت در اسلام ؛ ترجمه ی سید محمد باقر حجتی ، دفتر فرهنگ و نشر اسلامی تهران ، ۱۳۶۹٫
۸- شاکری ، فاطمه ؛ کاربرد مهارتها در تدریس ؛ تهران ، ۱۳۶۶٫
۹- شعبانی ، حسن ؛ مهارتهای آموزشی و پرورشی ؛ انتشارات سمت ، تهران ، ۱۳۷۱٫
۱۰- صفوی ، امان الله ؛ کلیات روشها و فنون تدریس ؛ انتشارت معاصر ، تهران ، ۱۳۶۹٫
۱۱- یونسکو؛ آموختن برای زیستن .
مقدمه
نظامهای آموزشی و فعالیتهای حاکم بر آن ، با توجه به پیشرفت جوامع ،همواره دستخوش تغییر وتحول است و تحول آموزشی ، خود معلول تحول اجتماعی وتحول علوم و تکنولوژی است زیرا در یک جامعه ساده ،نیازها ساده و روش ارضای نیازها نیز ساده است .
در چنین جوامعی دایره‌ی آموختنیها گاهی آنچنان محدودند که هر کسی میتواند ادعا کند و بگوید :« هر آنچه آموختنی است فرا گرفتم .» ولی در جوامع پیچیده و پیشرفته ، سرعت تحول نظامهای آموزشی آنچنان سریع است که هر چند سال یکبار ، در ساختار نظام آموزشی دگرگونی کلی ایجاد می‌شود ، و این تحول به حدی است که گاهی کسانی سخن از جامعه بی‌مدرسه به میان می‌آورند . بهترین دلیل در دنیای امروز ، با توجه به پیشرفت سریع علوم وتکنولوژی ، نه می‌توان به تمام دانش موجود دست یافت ، و نه می‌توان هر متخصصی را با هر خصوصیتی به کار تدریس و معلمی وا داشت .
با پیشرفت علوم و فنون و پیچیده شدن جوامع،نیازهای فردی و اجتماعی نیز پیچیده می‌شوند . ارضای نیازهای پیچیده نیز درجای خود ، احتیاج به علوم و فنون پیچیده دارد . کسب علوم و فنون پیچیده در سایه‌ی روشهای آموزشی پیچیده امکان پذیر است . به این جهت وظیفه و مسئولیت معلم امروز نسبت به گذشته سنگینتر و پیچیده‌تر شده است دیگر نمیتوان با روشهای سنتی ، جامعه و افراد آنرا به سوی یک تحول پیچیده و پیشرفته سوق داد .
در دنیای پیچیده هیچکس بی نیاز از تعلیم و تربیت نیست . امروز فعالیت در مدرسه وآموختن ود بخش عظیمی از زندگی انسانها شده است ،دیگر نمیتوان با طرز تلقی گذشته ، به شاگرد و تربیت او نگریست آنهایی که با روشهای سنتی آموزش دیده‌اند میدانند که چگونه نشستن سر کلاس،گوش دادن به صدای یکنواخت معلم ، از بر کردن بدون فهم مطالب درسی ، دلهره واضطراب ناشی از امتحان ، و سرزنش معلمان و والدین چگونه موجب نفرت وگریز دانش‌آموزان از کلاس درس و محیط آموزشی می‌گردید .
اولین گام برای موفقیت در کار معلمی ، ایمان به رسالت معلم و عشق ورزیدن به شاگردان است . اگر معلمان به انسانهایی که ماهها و سالها با آنها سروکار دارند علاقمند نباشند و نتوانند ارتباط سالم با آنها برقرار کنند چگونه ممکن است بر آنها تاثیر بگذارند و موجب تغییر و تحول آنان شوند .
معلم باید از ویژگیهای شخصیتی مطلوبی نیز برخوردار باشند ، زیرا شخصیت او، وعلاقه و ایمانش از عوامل بسیار مهم و موثر در فرآیند آموزش است . یک معلم خوب در درجه اول باید انسان خوبی باشد ، مگر نه اینکه وظیفه او همچون وظیفه انبیاء است ،ومگر نه اینکه به بسیاری از بزرگان و مصلحان اجتماعی ، صفت معلم و مربی بزرگ داده‌اند .اگر انسان بودن وانسان دوستی در هسته‌ی مرکزی فعالیتهای معلمان قرار نگیرد ، هرگز درکار خود موفق نخواهند بود .
علاوه بر برخورداری از شخصیت برجسته ، آگاهی و شناخت معلمان از اصول و روشهای تعلیم و تربیت عامل مهم دیگری است که میتواند معلمان را درکار خود موفق سازد . امروزه کار معلمان همچون مشاغل دیگر به تخصصهای دیگری نیاز دارد . معلم امروز بدون آگاهی از روانشناسی ، فلسفه و اصول یادگیری، روشها و فنون تدریس ، هرگز قادر نخواهد بود وظیفه‌ی خطیر خود را به نحو شایسته انجام دهد . امروز معلمان نمی توانند صرفاً به اتکای داشتن مدرک دیپلم یا لیسانس وارد کلاس شوند ، زیرا شناخت شاگردان و آگاهی از فرآیند تدریس ،نخستین نیازی است که هر معلم کار آمد باید احساس کند . معلم باید قادر باشد با شناخت شاگردانش محتوای آموزشی را تا حد امکان ، براساس نیازهای آنان انتخاب کند و با در نظرگرفتن توانائیهای ایشان به ایجاد وضعیت مطلوب آموزشی اهتمام ورزد ، او باید ضمن هماهنگی لازم بین ویژگیهای فردی و فعالیتهای آموزشی ، آموزش و یادگیری را برای آنان به صورت تجربه‌ای شیرین و لذت بخش درآورد .
اگر شاگردان بتوانند درحین آموزش و پرورش ، استعدادهایشان را شکوفا سازند و پیوسته احساس موفقیت کنند ، و در مدرسه فرصت بررسی مسایل شخصی و اجتماعیشان را داشته باشند . به راحتی می‌توانند ارزشهای اجتماعی و فرهنگی شایسته خود را بدست آورند و از احساس بی‌کفایتی و بیگانگی اجتماعی که معمولاً ناشی از عملکرد غلط معلمان در مدرسه است ، درامان باشند . معلم اگر با اصول و مبانی و هدفهای آموزشی و پرورش ، ویژگیهای شاگردان و نیاز آنان ، روشها و فنون تدریس و سایر مهارتهای آموزشی آشنایی نداشته باشد هرگز قادر نخواهد بود زمینه‌ی شکوفایی استعداد و خلاقیت شاگردان خود را فراهم کند .
فایده ، هدف و اهمیت تحقیق
آشنایی با روشها ، فنون تدریس و الگوهای تدریس که جزو فعالیتهای آموزشی ضمن خدمت تدریس و محسوب می‌شوند و بکارگیری آنها ، موجب می‌شود که هدفهای تعلیم و تربیت با سهولت بیشتر و در مدت زمان کوتاهتری تحقق یابند.
تدریس کار آسانی نیست ، معلم در تدریس با عوامل مختلف و متعددی سروکار دارد ، که کنترل مجموعه‌ی آنها ممکن است محیطی را بوجود آورد که در آن یادگیری مطلوب و موثر صورت گیرد بدون شک عواملی همچون شخصیت معلم زمینه‌های علمی وتجربی او ، زمینه وروابط اجتماعی و خانوادگی شاگردان ، اهمیت موضوع درس ومسایل بیشمار دیگری در کیفیت تدریس معلم تاثیر دارند .
نقش اصلی و حساس معلم در امر آموزش و پرورش بر هیچکس پوشیده نیست ، همه اندیشمندان مربیان وهمه افرادی که به نحوی از انحاء در ارتباط با آموزش و پرورش هستند با دیدگاههای خاص خود از معلم و نقش حساس او در وادی تعلیم و تربیت سخنها گفته‌اند .
دانش آموزان ، مسئولان ، والدین ، برنامه‌ریزان ، دانشمندان هم به معلم و کار او چشم دوخته‌اند واز او انتظارات فراوانی دارند ، چون همگی بر این عقیده‌اند که معلم میتواند جامعه‌ای را متحول ودرجهت اهداف مشخص هدایت کند .
امام خمینی می‌فرمایند : مقام معلم مقام والایی است ، مقامی است که خداوند آن را معظم شمرده لکن مسئولیت نیز بزرگ است .
خوشبختانه اکثر معلمان ما به اهمیت نقش خود به خوبی آگاهند نکته‌ی مورد توجه این است که در این رابطه وظیفه خود را چه میدانند ؟ آیا می‌پندارند که وظیفه معلم فقط درس دادن در چهارچب یک برنامه‌ی درسی رسمی است . که در قالب یک کتاب درسی در اختیار او قرار گرفته و باید به شکل یک برنامه درسی آموزشی توسط او تغییر حالت یافته ؟ و بدین وسیله وظیفه درس دادن بصورت یاددادن در حیطه‌ی عمل و تجربه قرار گیرد .
فهرست مطالب
عنوان صفحه
فصل اول
مقدمه …………………………………………………………………………………………………………
موضوع تحقیق …………………………………………………………………………………………….
فایده ، هدف و اهمیت تحقیق …………………………………………………………………………
فرضیه تحقیق ………………………………………………………………………………………………
تعریف اصطلاحات ………………………………………………………………………………………
تعریف عملیاتی ……………………………………………………………………………………………
فصل دوم
پیشینه تحقیق ………………………………………………………………………………………………
تاریخچه تعلیم و تربیت ………………………………………………………………………………..
تعلیم و تربیت در جوامع بدوی ……………………………………………………………………..
سنت آفریقایی در تعلیم و تربیت …………………………………………………………………….
پیدایش مدارس …………………………………………………………………………………………..
رابطه‌ی یک جانبه‌ی استاد و شاگرد ………………………………………………………………
سنت آسیایی در تعلیم و تربیت ………………………………………………………………………
تعلیم و تربیت اسلامی …………………………………………………………………………………..
ظهور عصر جدید …………………………………………………………………………………………
انقلاب صنعتی …………………………………………………………………………………………….
در آستانه‌ی عصر حاضر …………………………………………………………………………….
اوضاع کنونی ……………………………………………………………………………………………..
شیوه تدریس در گذشته ………………………………………………………………………………
ماهیت روش تدریس ……………………………………………………………………………………
عوامل موثر تدریس …………………………………………………………………………………….
۱- ویژگیهای شخصیتی و علمی معلم ……………………………………………………………
الف ) تاثیر شخصیت و رفتار معلم بر فرآیند تدریس ………………………………………..
ب) تاثیر شخصیت علمی معلم بر فرآیند تدریس ……………………………………………….
۲- ویژگیهای شاگردان و تاثیر آن بر فرایند تدریس ……………………………………….
۳- تاثیر برنامه و ساخت نظام آموزشی ، بر فرآیند تدریس ………………………………
۴- تاثیر فضا و تجهیزات آموزشی بر فرایند تدریس ………………………………………..
روشهای مختلف تدریس ……………………………………………………………………………….
انواع روشهای سنتی تدریس ………………………………………………………………………..
روش حفظ و تکرار ………………………………………………………………………………………
روش سخنرانی …………………………………………………………………………………………..
مراحل اجرای روش سخنرانی ………………………………………………………………………
مرحله‌ی اول : آمادگی برای سخنرانی ……………………………………………………………
مرحله‌ی دوم :مقدمه سخنرانی ……………………………………………………………………..
مرحله‌ی سوم: متن و محتوای سخنرانی ………………………………………………………..
مرحله‌ی چهارم: جمع‌بندی و نتیجه‌گیری …………………………………………………………
روش پرسش و پاسخ ………………………………………………………………………………….
روش پرسش و پاسخ بر سه اصل متکی است ………………………………………………..
روش نمایشی ………………………………………………………………………………………………
مراحل اجرای روش نمایشی ………………………………………………………………………..
روش ایفای نقش …………………………………………………………………………………………
مراحل اجرای روش ایفای نقش ……………………………………………………………………..
روش گردش علمی ……………………………………………………………………………………….
روش بحث گروهی ……………………………………………………………………………………….
روش آزمایشی …………………………………………………………………………………………..
روشهای تدریس جدید ………………………………………………………………………………….
روشهای آموزش انفرادی ……………………………………………………………………………
آموزش برنامه‌ای (PI) …………………………………………………………………………………
آموزش به وسیله کامپیوتر ( CAI)…………………………………………………………………
آموزش انفرای تجویز شده (IPI)……………………………………………………………………
آموزش انفرادی هدایت شده ( IGE)……………………………………………………………….
بخش دوم :………………………………………………………………………………………………….
تاریخچه‌ی خلاقیت ………………………………………………………………………………………
نوآوری در یونان باستان …………………………………………………………………………….
خلاقیت در قرن نوزدهم ………………………………………………………………………………
خلاقیت در قرن بیستم …………………………………………………………………………………
ابعاد خلاقیت ………………………………………………………………………………………………
نیازهای افراد خلاق …………………………………………………………………………………….
۱- نیاز به کنجکاوی ……………………………………………………………………………….
۲- نیاز به رقابت ودرگیری بامسایل و مشکلات …………………………………………
۳- مسئولیت پذیری ……………………………………………………………………………….
۴- نیاز به صداقت و جستجوی حقیقت …………………………………………………….
۵- نیاز به تفاوت و استقلال ……………………………………………………………………
نقش معلمان در باروری خلاقیت ……………………………………………………………………
نقش معلم در بارور کردن خلاقیت دانش‌آموزان ……………………………………………..
به ۲ مرحله تقسیم می‌شود …………………………………………………………………………..
الف – چگونگی تدریس به روش مشکل‌گشایی …………………………………………………
ب- تفکر خلاق ……………………………………………………………………………………………..
نقش معلم در ایجاد جو مطمئن ودلگرم کننده در کلاس …………………………………….
نقش مدرسه در توسعه خلاقیت دانش آموزان …………………………………………………
راهبردهایی در پرورش خلاقیت ……………………………………………………………………
عوامل موثردر خلاقیت …………………………………………………………………………………
الف – نقش اطلاعات در خلاقیت ……………………………………………………………………
ب- انگیزش و خلاقیت …………………………………………………………………………………..
پ- خلاقیت ومیزان قبولی از خود ………………………………………………………………….
ت – رابطه محیط اجتماعی و خلاقیت ……………………………………………………………..
نتیجه ………………………………………………………………………………………………………….
روشهای پرورش خلاقیت ……………………………………………………………………………..
۱- تجربه برای ایده جویی سوخت می‌سازد ………………………………………………
۲- بازیهای فکری- حل معما و جدول ……………………………………………………….
۳- سرگرمیها و هنرهای زیبا …………………………………………………………………..
۴- خلاقیت با مطالعه پیشرفت میکند ………………………………………………………….
۵- نویسندگی به عنوان یک تمرین خلاقیت …………………………………………………
۶- تمرین درحل مسائل ………………………………………………………………………….
عواملی که مانع خلاقیت می‌شوند…………………………………………………………………….
۱- عادات پیشین مانع حل مسائل‌اند ………………………………………………………………
۲- دلسرد کردن خود به عنوان یک عامل بازدارنده ………………………………………..
۳- کم رویی مانع خلق ایده‌هاست …………………………………………………………………..
۴- تشویق ، ایده‌یابیرا پرورش میدهد ……………………………………………………………..
۵- نزدیکان بهترین تشویقاند …………………………………………………………………………
فصل سوم …………………………………………………………………………………………………..
روش تحقیق ……………………………………………………………………………………………….
۱) موضوع تحقیق ………………………………………………………………………………….
۲) جامعه تحقیق …………………………………………………………………………………….
۳) نمونه تحقیق ……………………………………………………………………………………..
۴) چگونگی نمونه‌برداری ………………………………………………………………………..
۵) توضیح درباره نمونه‌ها ………………………………………………………………………
۶) ابزارتحقیق ………………………………………………………………………………………..
۷) روش اجرای تحقیق ……………………………………………………………………………
۸) ابزار تحقیق ………………………………………………………………………………………
۹) تحلیل آماری ……………………………………………………………………………………..
فصل چهارم ……………………………………………………………………………………………
جداول آماری ………………………………………………………………………………………..
جداول آماری …………………………………………………………………………………………
جداول آماری …………………………………………………………………………………………
جدال آماری …………………………………………………………………………………………..
تجزیه و تحلیلهای آماری …………………………………………………………………………
محاسبات آماری توصیفی ………………………………………………………………………..
نتایج ……………………………………………………………………………………………………..
تفسیر ……………………………………………………………………………………………………
فصل پنجم :
خلاصه ………………………………………………………………………………………………….
انواع روش تدریس ………………………………………………………………………………..
روشهای سنتی تدریس …………………………………………………………………………..
روشهای جدید تدریس ……………………………………………………………………………
روش تدریس شاگرد محور ……………………………………………………………………..
روش تدریس معلم محور ………………………………………………………………………..
مشکلات و محدودیتها………………………………………………………………………………
پیشنهادات …………………………………………………………………………………………….
فهرست منابع فارسی ………………………………………………………………………………
فهرست مجلات و نشریات ……………………………………………………………………….
فهرست پایان نامه ………………………………………………………………………………….
فهرست منابع خارجی ……………………………………………………………………………..
ضمائم ……………………………………………………………………………………………………………..
پرسشنامه محقق (جهت سنجش – روش تدریس ) ………………………………………
پرسشنامه خلاقیت …………………………………………………………………………………..
فهرست منابع فارسی
۱- اسبورن ، الکس اس ، پرورش استعداد همگانی ابداع و خلاقیت ؛ ترجمه ی دکتر حسن قاسم زاده ، انتشارت نیلوفر تهران ، ۱۳۶۸ .
۲- باندی ، جوزف و وایلز ، جان ؛ نظارت در مدیریت ؛ ترجمه ی دکتر محمد رضا بهرنگی ، انتشارات .
۳- پیاژه ، ژان ؛ روانشناسی و دانش آموزش ؛ ترجمه ی علیمحمد کاردان ، انتشارات دانشگاه تهران ، ۱۳۶۷ .
۴- تعلیم و تربیت مدرسی ؛ حوزه های علمیه تهران ( فعالیتهای انتشار نشده صدا و سیما ، ۱۳۶۹)
۵- خان زاده ، علی ؛ خلاقیت در آموزشگاه ؛ انتشارات تهران ۱۳۵۸ .
۶- سلطان زاده ، حسین ؛ تاریخ مدارس ایران ؛ انتشارات دانشگاه آگاه ، تهران ، ۱۳۶۴٫
۷- شهید ثانی ؛ آداب تعلیم و تربیت در اسلام ؛ ترجمه ی سید محمد باقر حجتی ، دفتر فرهنگ و نشر اسلامی تهران ، ۱۳۶۹٫
۸- شاکری ، فاطمه ؛ کاربرد مهارتها در تدریس ؛ تهران ، ۱۳۶۶٫
۹- شعبانی ، حسن ؛ مهارتهای آموزشی و پرورشی ؛ انتشارات سمت ، تهران ، ۱۳۷۱٫
۱۰- صفوی ، امان الله ؛ کلیات روشها و فنون تدریس ؛ انتشارت معاصر ، تهران ، ۱۳۶۹٫
۱۱- یونسکو؛ آموختن برای زیستن .
مقدمه:
افرادی که دستخوش یک یا چند حملة افسردگی عمیق بدون وجود حمله های مانی می شوند تحت عنوان افسردگی شدید نام برده شده اند این اختلال عمومأ با مسائل عمدة بهداشتی همراه است میزان شیوع این اختلال در ایالات متحده در حدود ۱ تا ۲ درصد در مردان و ۳ تا ۶/۴ درصد در زنان گزارش شده است(میر و دیگران ۱۹۸۴) خطر این اختلال در طول زندگی – یعنی درصد کسانی که در بعضی از مراحل زندگی خود افسردگی شدید را تجربه نموده اند در مردان ۸ تا ۱۲ درصد و در زنان ۲۰ تا ۲۶ درصد گزارش گردیده شده است در بین کسانی که در بیمارستانهای روانی بستری می شوند بیشترین فراوانی مربوطبه اسکیزوفرنیها و پس از آن افسردگی است اما در مراکز بالینی خارج از بیمارستان ، بیماران افسرده بیشترین درصد را شامل می شوند به نحوی که تخمین زده شده است ۳/۱ کل بیماران روانی را تشکیل می دهد(و ودراف – ۱۹۷۵) بعضی از افراد، بیشتر از دیگران مستعد به افسردگی هستند که این افراد ممکن است از لحاظ تیپ شناسی مانند افراد چاق یا افراد بلغمی مزاج و امثال آنها که شیوع افسردگی شدید در طبقات اجتماعی – اقتصادی پایین به نحوی بی تناسب بیشتر از طبقات اجتماعی و اقتصادی بالاست، هم چنین شیوع افسردگی در زنان دو برابر از مردان گزارش شده است، محققان کوشیده اند که نظریه هائی دال بر این که این تفاوت ناشی از تغییرات هورمونها و تفاوتهای نقش اجتماعی است عنون کنند هر چند ممکن است که این امر مربوط به تبیین رویه های تشخیصی باشد.در بعضی از مطالعاتی که در این زمینه صورت گرفته معلوم شده است که گرچه اختلالات خلقس بیشترین شیوع را در جامعه داراست ولی از این حیث در زنان و مردان تفاوتی وجود ندارد، کسانی که این مطالعات را انجام داده اند چنین اظهار داشته اند که در واقع ممکن است شیوع این اختلال در زنان و مردان یکسان باشد ولی در مردان تحت عنوان اختلالاتی از قبیل می بارگی تشخیص داده شود در حالی که این حالت در زمان نمی تواند باشد.زمان این تصور وجود داشت که آمادگی ابتلا به افسردگی در سنین مختلف، متفاوت است یعنی در میان سالی و افسردگی در افراد بیشتر در معرض خطر ابتلا به این بیماری قرار دارند.(سید سعید حمدی – ۱۳۸۲)
بیان مسأله:
مهمترین ویژگیهای معمولی حملة افسردگی علاوه بر خلق افسرده کاهش انگیزه است وجود یکی از این دو ویژگی یعنی خلق افسرده یا فقدان انگیزه می تواند نشأت گرفته از مشکلات جسمانی مانند وزن باشد و گاهی افراد چاق یا لاغر به علت نداشتن هیکل خوب و به قول معروف روی فرم دچار سرشکستگیهایی می شوند که این عوامل باعث می شود که نتوانند به راحتی در جمع حضور پیدا نکنند که در شخص باعث تغییراتی در رفتار می شود که بیماران مبتلا به افسردگی ممکن است این تجربه را داشته باشد که دچار بی ارادگی شوند و به طور کلی در به حرکت درآوردن اعضای خود برای انجام هر کاری عاجز و ناتوانند و این افراد اصلاً نمی دانند که چکار باید بکنند و گاهی اوقات از عزم و اراده آنها اصلاً خبری نیست که این باعث گوشه گیری بیشتر آنها می شود معمولاً افسردگی را می توان سریعاً از طریق رفتارهای حرکتی و بدنی شخص تشخیص داد که در متد اولترین الگوی این اختلال که افسردگی کند شده نام گرفته است به نظر می رسد که بیمار مغلوب خستگی شدید شده است( حسین آزاد – ۱۳۸۲)
فهرست
عنوان صفحه
فصل اول : کلیات تحقیق ۷
مقدمه ۸
بیان مساله ۱۰
اهداف تحقیق ۱۱
فرضیه تحقیق ۱۲
فصل دوم : پیشینه و ادبیات تحقیق ۱۴
اختلالات خلقی ۱۵
حمله مانی ۱۸
بیخوابی ۲۰
خلق افسرده ۲۲
نبود لذت یا علاقه نسبت به فعالیتهای عادی زندگی ۲۳
آشفتگی خواب ۲۵
احساس گناه وبی ارزشی ۲۶
جدول شماره ۱ ۲۸
شیوع افسردگی شدید ۳۰
اختلال دو قطبی ۳۷
نظریه های مربوط به افسردگی ۴۱
نظریه های زیست شناختی ۴۲
نقش وراثت در اختلالات دو قطبی ۴۷
اثرات لیتیوم ۵۰
درمان براساس نظریه های زیست شناختی ۵۵
الکتروشوک درمانی ۵۷
نظریه های روان پویایی ۶۲
نظریه یادگیری ۶۸
نظریه شناختی ۷۳
نظریه شناختی بک درباره افسردگی ۷۴
درمانگری شناختی افسردگی ۷۶
شکل ۱۵ مقایسه جریان اسنادی در افراد افسرده و غیر افسرده ۸۴
صحت ودقت شناختی در افسردگی ۸۸
این موضوع با یکی از مشاهدات فروید مطابقت دارد ۹۰
فصل سوم: روش تحقیق ۹۱
جامعه مورد مطالعه ۹۲
ابزار اندازه گیری در تحقیق ۹۳
روش تحقیق ۹۴
فصل چهارم : یافته ها و تجزیه و تحلیل داده ها ۹۵
یافته ها و تجزیه تحلیل آنها ۹۶
جدول ۱-۴ نمرات خام آزمودنیها از آزمون افسردگی ۹۷
جدول ۲-۴ مقایسه افسردگی در بین افراد چاق وافراد لاغر ۹۹
فصل پنجم : بحث و نتیجه گیری ۱۰۰
بحث و نتیجه گیری ۱۰۱
پیشنهادات ۱۰۴
محدودیت ها ۱۰۵
منابع و ماخذ ۱۰۶
منابع و مآخذ
آزاد – حسین ۱۳۸۰، آسیب شناسی روانی(۱)، انتشارات آگاه، تهران.
آزاد – حسین ۱۳۸۰، آسیب شناسی روانی(۲)، انتشارات آگاه ، تهران.
بهزوری- محمد ۱۳۷۸، فیزیولوژی افراد، انتشارات نور، تهران.
دادستان – پریرخ ۱۳۸۰، روان شناسی مرضی(۱)، انتشارات رشد، تهران.
دادستان – پریرخ ۱۳۸۰، روان شناسی مرضی(۲) ، انتشارات نی، تهران.
دلاور- علی ۱۳۷۹، آمار استنباطی، انتشارات نی، تهران.
دلاور- علی ۱۳۷۹، روش تحقیق، انتشارات نی، تهران.
جلالی – سیوامحد ۱۳۸۱، روان شناسی فردی از سه دیدگاه، انتشارات فرهنگ، تهران.
کریمی – یوسف ۱۳۷۸، روان شناسی شخصیت، انتشارات صحت، تهران.
منصور- محمود ۱۳۸۰، روان سنجی، انتشارات رشد، تهران.